Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει συμφωνηθεί και εφαρμόζονται κανόνες για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας οι οποίοι είναι κοινοί και ενιαίοι σε όλα τα Κράτη-Μέλη. Οι κανόνες αυτοί περιλαμβάνουν θέματα κοινωνικής ασφάλισης, συνταξιοδότησης, εργασίας, ανεργίας και ασθένειας. Το θεσμικό πλαίσιο και η ειδίκευση των ρυθμίσεων παρέχονται από τους Ευρωπαϊκό Κανονισμό ΕΚ883/2004 και τον εφαρμοστικό του Κανονισμό 987/2009.
Οι εν λόγω Κανονισμοί αποτελούν το σύνολο της νέας Κοινοτικής Νομοθεσίας για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε., είναι ίσης νομικής αξίας και δεν μπορούν να εφαρμοστούν ο ένας ανεξάρτητα του άλλου. Ως ημερομηνία έναρξης ισχύος των ως άνω Κανονισμών καθορίστηκε η 1η Μαΐου 2010, σύμφωνα με το άρθρο 97 του Κανονισμού Εφαρμογής (ΕΚ) 987/2009.
Το EESSI είναι ένα πληροφοριακό σύστημα ηλεκτρονικής ανταλλαγής στοιχείων κοινωνικής ασφάλισης που έχει ως στόχο τη διασύνδεση των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης των κρατών μελών, οι οποίοι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Κανονισμών (ΕΚ) 883/2004 και 987/2009 (π.χ. Παροχές εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας, Παροχές ασθενείας σε χρήμα και σε είδος, Παροχές συντάξεων (γήρατος, αναπηρίας και θανάτου), Παροχές εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας, και προσδιορισμός εφαρμοστέας νομοθεσίας). Το σύστημα EESSI αναπτύσσεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω ευρωπαϊκών και εθνικών οργάνων διακυβέρνησης του Έργου, σύμφωνα με τους Κανονισμούς (ΕΚ) 883/2004 και 987/2009 για τον συντονισμό των εθνικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας. Το EESSI αποτελεί σύστημα που αναμένεται να λειτουργεί, τουλάχιστον σε κεντρικό επίπεδο, 24 ώρες την ημέρα και 7 ημέρες την εβδομάδα.
Για να διευκολύνεται η αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων συντονισμού και προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχεία και αξιόπιστη ανταλλαγή των δεδομένων μεταξύ των φορέων των κρατών μελών, με τις διατάξεις του άρθρου 78 του Καν.(ΕΚ) 883/2004 και του άρθρου 4 του Κανονισμού (ΕΚ) 987/2009 καθιερώθηκε η υποχρεωτική ηλεκτρονική ανταλλαγή των πληροφοριών μέσω του συστήματος «Electronic Exchange of Social Security Information» (EESSI).
Το άρθρο 95 παράγραφος 1 του Κανονισμού (ΕΚ) 987/2009 εξουσιοδοτεί τη Διοικητική Επιτροπή για τον Συντονισμό των Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλειας να αποφασίζει σχετικά με τις πρακτικές λεπτομέρειες κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, καθώς και για τη δομή, το περιεχόμενο, τη μορφή και τους λεπτομερείς διακανονισμούς ανταλλαγής των εγγράφων και των δομημένων ηλεκτρονικών εγγράφων.
Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση από 01.01.2021 δημιουργεί ένα πλήθος θεμάτων που άπτονται της κοινωνικής προστασίας εργαζομένων και ασφαλισμένων από την Ε.Ε. και προς το Η.Β. Για τη διευθέτηση των ζητημάτων που έχουν προκύψει, η Ε.Ε. έχει προβεί σε μια σειρά ρυθμίσεων, ως ακολούθως:
- Έχει συναφθεί Συμφωνία για την Αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (2019/C 66 I/01) (μπορείτε να την δείτε εδώ)
- Έχει συνάψει Νέα Συμφωνία Εμπορίου & Συνεργασίας του ΗΒ με την ΕΕ (μπορείτε να την δείτε εδώ)
- Έχει ανακοινωθεί ειδική Ρηματική Διακοίνωση Νο72-2020-16.11.2020 της Βρετανικής Πρεσβείας
- Έχει ανακοινωθεί το καθοδηγητικό έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή της Συμφωνίας Αποχώρησης (2020/C173/01) (μπορείτε να το δείτε εδώ)
Το MISSOC (Mutual Information System on Social Protection) είναι το Σύστημα Αμοιβαίας Πληροφόρησης για την κοινωνική Προστασία της ΕΕ, το οποίο αποτελεί σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών-Μελών της ΕΕ. Λειτουργεί On-line στην ιστοσελίδα www.missoc.org και τα δεδομένα της βάσης δεδομένων του ανανεώνονται ανά εξάμηνο.
Η βάση δεδομένων του συστήματος αυτού περιλαμβάνει πληροφορίες για τα συστήματα κοινωνικής προστασίας και την οργάνωσή τους στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις τρεις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), δηλαδή την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και Νορβηγία, καθώς επίσης και το Ηνωμένο Βασίλειο (έως την 1η Ιουλίου 2019) και την Ελβετία Περιέχει επίσης ένα τμήμα αφιερωμένο στην κοινωνική προστασία των αυτοαπασχολούμενων.
Το MISSOC έχει εξελιχθεί σε μια κεντρική βάση δεδομένων για δημόσιες αρχές, επαγγελματίες χρήστες και ευρωπαίους πολίτες, παρέχοντας ενημερωμένες πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία κοινωνικής προστασίας, τα οφέλη και τους όρους σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες. Επιτρέπει στους χρήστες να βρίσκουν περιγραφικές πληροφορίες για μια συγκεκριμένη χώρα και προσφέρει την ευκαιρία να συγκρίνουν και να αναλύσουν διάφορα συστήματα κοινωνικής προστασίας.
Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας (ΕΚΑΑ) ισχύει στη χώρα μας, όπως και σε όλα τα κράτη της ΕΕ, από 1-6-2004 βάσει του Κανονισμού 631/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004.
Οι Αποφάσεις της Διοικητικής Επιτροπής 189, 190, 191 /18-6-2003 καθώς και οι S1, S2 του 2009 (τροποποιητικές) καθόρισαν αφενός τις νομικές προϋποθέσεις πρόσβασης στην περίθαλψη κατά τη διάρκεια διαμονής σε κράτος μέλος άλλο από το αρμόδιο κράτος ή το κράτος κατοικίας, προσδιόρισαν τα τεχνικά χαρακτηριστικά της ΕΚΑΑ και όρισαν την αντικατάσταση των εντύπων Ε111 και Ε111Β.
Η ΕΚΑΑ χορηγείται δωρεάν και καλύπτει τις ιατρικά αναγκαίες παροχές στον κάτοχό της (και παρέχει το δικαίωμα απόδοσης των δαπανών αυτών) κατά τη διάρκεια προσωρινής διαμονής σε κράτος μέλος άλλο από το αρμόδιο κράτος ή το κράτος κατοικίας.
Μέσω της ΕΚΑΑ πιστοποιείται ο ασφαλισμένος και ο συνταξιούχος, καθώς επίσης τα μέλη της οικογένειάς τους που διαμένουν σε κράτος μέλος άλλο από το αρμόδιο κράτος μέλος, δικαιούνται τις παροχές σε είδος που καθίστανται αναγκαίες για ιατρικούς λόγους κατά τη διάρκεια της διαμονής τους, αφού ληφθούν υπόψη η φύση των παροχών και η αναμενόμενη διάρκεια της διαμονής.
Δικαιούχοι της ΕΚΑΑ, είναι κάθε πρόσωπο που ασφαλίζεται ή καλύπτεται από ένα κρατικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΕΚΑΑ είναι ατομική κάρτα, η οποία εκδίδεται στο όνομα του κατόχου της κάρτας.
Η ΕΚΑΑ μπορεί να χρησιμοποιείται σε όλες τις περιπτώσεις προσωρινής διαμονής κατά τις οποίες ένας ασφαλισμένος απαιτεί παροχές σε είδος, ανεξαρτήτως του σκοπού της διαμονής, ο οποίος μπορεί να είναι ο τουρισμός, οι επαγγελματικές δραστηριότητες ή οι σπουδές. Επίσης, αποδεικνύει ότι ο κάτοχος της κάρτας δικαιούται παροχές ασθένειας σε είδος στο κράτος μέλος διαμονής, οι οποίες καθίστανται αναγκαίες για ιατρικούς λόγους και οι οποίες χορηγούνται κατά τη διάρκεια προσωρινής διαμονής σε ένα άλλο κράτος μέλος, ώστε ο κάτοχος της κάρτας να μην αναγκάζεται να επιστρέψει στο αρμόδιο κράτος ή το κράτος κατοικίας για να λάβει την απαραίτητη θεραπεία.
Ο σκοπός των παροχών αυτού του τύπου είναι να επιτρέπεται στον/στην ασφαλισμένο/ασφαλισμένη να συνεχίσει τη διαμονή του/της υπό ιατρικά ασφαλείς συνθήκες.
Όταν μεταφέρεται τη συνήθη κατοικία ενός εργαζομένου σε μια άλλη χώρα, πρέπει ο εργαζόμενος να εγγράφεται εκεί μέσω του ειδικού εντύπου S1 αντί της χρήσης της ΕΚΑΑ για να λαμβάνεται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στη χώρα αυτή.
Ωστόσο, επισημαίνονται τα ακόλουθα για την ΕΚΑΑ:
- Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο σκοπός της προσωρινής διαμονής είναι η ιατρική περίθαλψη,
- Δεν υποκαθιστά την ταξιδιωτική ασφάλιση, δεν καλύπτει την ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη, ούτε δαπάνες όπως το αεροπορικό εισιτήριο επιστροφής στη χώρα σας ή την απώλεια/ κλοπή περιουσιακών στοιχείων
- Δεν εγγυάται τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών. Δεδομένου ότι τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης κάθε χώρας διαφέρουν, υπηρεσίες που παρέχονται δωρεάν στη χώρα σας μπορεί να μην παρέχονται δωρεάν σε μια άλλη
Η ΕΚΑΑ εκδίδεται από τον eΕΦΚΑ για τους ασφαλισμένους και από τα Πανεπιστήμια για τους φοιτητές-σπουδαστές με την κατάθεση συγκριμένης αίτησης. Περισσότερες λεπτομέρειες για τη διαδικασία έκδοσης μπορούν να αναζητηθούν στην ειδική ιστοσελίδα του eΕΦΚΑ (κάντε κλικ εδώ).